مقدمه:
حس بینایی در کودکان شیرخوار یا نوزادان از هنگام تولد تا یک سالگی سیر تکامل عجیبی را طی می‌کند.حس بینایی مربوط به رشد توانایی بینایی در نوزادان انسان از بدو تولد تا سالهای اول زندگی است. جنبه های بینایی انسان که پس از تولد ایجاد می شود عبارتند از:
دقت بینایی، ردیابی، درک رنگ، درک عمق و تشخیص اشیا.
حس بینایی چیست؟
حس بینایی توانایی چشم برای دیدن اشیاء اطراف شما است. همچنین توانایی درک رنگ، روشنایی، عمق است. حس بینایی یکی از پیچیده ترین حواس پنج گانه انسان در نظر گرفته می شود. کره چشم عضوی است که امکان بینایی را فراهم می کند. این یک کره نامتقارن به اندازه یک توپ پینگ پنگ است.
قسمت های اصلی چشم :
قرنیه: گنبدی شفاف است که قسمت رنگی چشم را می‌پوشاند و به آن اجازه می‌دهد روی اشیا تمرکز کند و نور عبوری را تنظیم کند.
عنبیه: قسمت رنگی چشم. اگر فردی چشمان سبز داشته باشد به این معنی است که عنبیه سبز رنگ دارد.
مردمک : دایره سیاهی در مرکز عنبیه که به نور اجازه ورود به چشم را می دهد.
شبکیه:قسمت پشتی کره چشم شبکیه نامیده می شود. اینجاست که نور باید بیفتد تا تصویری از آنچه چشم می بیند ایجاد کند.
لنز : لنز پشت عنبیه قرار می گیرد و نور را خم می کند تا آن را به شبکیه متمرکز کند.
عصب نوری :این عصب تصویر را به مغز می فرستد که تصویر را تفسیر می کند و آنچه را که می بینیم به ما می گوید.
کودک من چه چیزی را می تواند ببیند؟
کودک شما از فاصله 8 تا 12 اینچی بهترین چیزها را می بیند. این فاصله عالی برای خیره شدن به چشمان مادر یا پدر است (یک کار مورد علاقه!). دورتر از آن، و نوزادان به دلیل نزدیک‌بین بودن، اغلب اشکال تار را می‌بینند. در هنگام تولد، بینایی نوزاد بین 20/200 تا 20/400 است.
چشم‌های آنها به نور شدید حساس هستند، بنابراین در نور کم چشم‌هایشان را باز می‌کنند. نگران نباشید اگر چشمان کودکتان گاهی به هم می‌پیچد یا به بیرون می‌چرخد (چشم‌های دیواری). این طبیعی است تا زمانی که بینایی کودک شما بهبود یابد و عضلات چشم تقویت شوند.
به کودکتان چیزهای جذاب زیادی بدهید تا به آنها نگاه کند. بعد از چهره انسان، رنگ های روشن، الگوهای متضاد و حرکت، چیزهایی هستند که نوزادان تازه متولد شده بیشتر دوست دارند به آن نگاه کنند. تصاویر یا اسباب‌بازی‌های سیاه و سفید نسبت به اشیاء یا عکس‌هایی با رنگ‌های مشابه، علاقه کودک شما را بیشتر نگه می‌دارد.
وقتی کودک ساکت و هوشیار است، باید بتواند حرکت آهسته صورت یا یک شی را دنبال کند.
حمایت از رشد بینایی از تولد تا چهار ماهگی:
اسباب بازی ها و سایر محرک ها را در فاصله 8 تا 10 اینچی از صورت کودک خود نگه دارید تا بتواند روی آن تمرکز کند. به آنها زمان زیادی بدهید تا چشمانشان را روی شی متمرکز کنند و به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از تحریک بیش از حد، زمان زیادی را به آنها اختصاص دهید.
کودک خود را به حرکت درآورید! هنگامی که در اتاق راه می روید، کودک خود را بالا نگه دارید و به آرامی او را بچرخانید تا بتواند اشیاء و افراد داخل اتاق را ببیند.
عوضش کن مطمئن شوید که کودک شما از کدام سمت تغذیه می کند و حتی در کدام جهت در گهواره می خوابد. این به آنها اجازه می‌دهد آنچه را که می‌بینند متعادل کنند و از چرخش همیشه به یک جهت جلوگیری کنند.
حمایت از رشد بینایی از پنج تا هشت ماهگی:
اسباب بازی های کوچک، مانند بلوک های چوبی، رشد حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم را تشویق می کنند.
مطمئن شوید که کودک شما به اندازه کافی زمین بازی می کند تا بتواند دنیای اطراف خود را تماشا کرده و کشف کند.
آهنگ‌ها و بازی‌های دیگری که شامل الگوی حرکتی مانند «پتی کیک» یا «خیلی بزرگ» هستند، می‌توانند به رشد بصری و هماهنگی عضلات کمک کنند.
موبایلی را بالای گهواره یا محل بازی فرزندتان آویزان کنید که کودکتان بتواند به آن دست بزند، بکشد یا لگد بزند.
حمایت از رشد بینایی از 9 تا 12 ماهگی:
کتاب خواندن با فرزندتان راهی عالی برای آزمایش بینایی اوست. به کودک خود زمان زیادی برای کشف کتاب ها بدهید. آنها در معرض رنگ ها، شکل ها و تصاویر جدید و متفاوت قرار می گیرند و با ورق زدن ورق زدن هماهنگی چشم و دست خود را تمرین می کنند.
بازی مخفی کاری با استفاده از اسباب بازی ها یا صورت یک راه عالی برای تقویت حافظه بصری نوزاد است. تا حدی اسباب بازی مورد علاقه نوزاد خود را بپوشانید و تماشا کنید که او در حال بازیابی آن است.
هنگامی که با کودک خود بیرون می روید، به اشیاء اشاره کرده و برچسب بزنید. این نه تنها قدرت بینایی را تشویق می کند، بلکه زبان و رشد شناختی را نیز تشویق می کند.
زمان زیادی را برای چهره برنامه ریزی کنید. نوزادان هنوز از دیدن چهره های آشنا لذت می برند. پس چهره های احمقانه بسازید و بوسه و قلقلک فراوان بدهید.
چگونه کودکان درباره حس بینایی یاد می گیرند:
در علم مهدکودک، کودکان باید از حواس پنج گانه خود و نحوه استفاده از این حواس به عنوان مهارت های مشاهده ای آگاه شوند. آموزش حس بینایی به کودکان ساده تر از آن چیزی است که فکر می کنید. در زیر چند راه سرگرم کننده برای ترغیب کودکان به فکر کردن در مورد حس بینایی و آگاهی از این موضوع وجود دارد که آنها روزانه از این حس برای کشف دنیای اطراف خود استفاده می کنند.
آموزش حس بینایی:
از کودک بخواهید چشمانش را بپوشاند. بپرسید آیا می توانند ببینند. به کودک توضیح دهید که ما از چشمان خود برای دیدن استفاده می کنیم.
با بچه‌ها جاسوسی می‌کنم، رنگ‌ها، شکل‌ها، بافت‌ها، اندازه‌ها و غیره را صدا می‌کنم تا به کودک کمک کنم شی مخفی را حدس بزند. در حین بازی، به کودکان توضیح دهید که این ویژگی ها چیزهایی هستند که با چشم یا حس بینایی خود مشاهده می کنید.
از بچه ها بخواهید که به نوبت چشم بند ببندند. به آنها توضیح دهید که افراد بدون حس بینایی روش خاصی برای خواندن دارند. کتاب‌هایی را که به خط بریل نوشته شده‌اند به کودک ارائه دهید و به او اجازه دهید مطالعه کند که خواندن بدون حس بینایی چگونه است.
برای تقویت مفاهیمی که کودک یاد گرفته است، کتاب هایی درباره حس بینایی بخوانید.
از بچه ها بخواهید اشیا را با استفاده از بینایی توصیف کنند
با کودک در مورد اشیا صحبت کنید و از او بخواهید اطلاعاتی در مورد آن به اشتراک بگذارد. به عنوان مثال، اگر یک بلوک را بالا نگه داشته اید، از کودک بخواهید آن را با بیان اینکه نه تنها یک بلوک است، بلکه رنگ، اندازه، شکل و غیره آن را توصیف کند.
دیگر وسایلی که باید امتحان کنید آلات موسیقی، غذاها و گل ها هستند. هدف این است که به کودک کمک کنیم ببیند که از حس بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و احساس خود برای مشاهده دنیای اطراف خود استفاده می کند. با کودک در مورد مشاهداتی که بر اساس این حواس پنج گانه انجام می دهد صحبت کنید.
نکاتی که بهتر است بدانید:
– تا زمانی که کودک به 3 ماهگی برسد، مردمک‌های چشم او توانایی تنگ شدن در نور زیاد و گشاد شدن در نور اندک را ندارند.
– نوزادان در مقایسه با بزرگسالان نور ماورای بنفش بیشتری را در چشم‌های خود جذب می‌کنند و این نور به چشم آنها آسیب می‌رساند. بنابراین موقع بیرون بردن نوزاد حتما آفتاب‌گیر کالسکه او را باز کنید یا کلاه لبه‌دار بزرگی روی سر او بگذارید تا مانع از ورود نور ماورای بنفش به چشم‌های او بشود.
– در ابتدا چشم نوزاد ممکن است آبی روشن یا حتی توسی به نظر برسد ولی به مرور با رشد کردن نوزاد رنگ آن تثبیت می‌شود.
– چشم کودکان خیلی زودتر از سایر قسمت‌های صورت بالغ می‌شود. یعنی بین 5 تا 7 سالگی.
علائم هشداردهنده برای تماس با پزشک:
-
پزشک اطفال، چشم کودک را در ویزیت‌های روتین معاینه خواهد کرد اما اگر به نظرتان رسید که مشکلی وجود دارد حتماً آن را با پزشک کودکتان مطرح کنید. برخی از علائم نیازمند تماس با پزشک شامل موارد زیر است:
-
کودک در سه یا چهار ماهگی نمی‌تواند صورت شما یا یک شیء مثل جغجغه را با هر دو چشمش دنبال کند.
-
کودک در حرکت دادن یک یا هر دو چشمش در جهات مختلف مشکل دارد.
-
چشم‌های کودک به پس و پیش یا بالا و پایین می‌پرند و نمی‌توانند ثابت بمانند.
-
چشم‌های کودک در بیشتر اوقات چپ هستند.
-
یکی یا هر دو چشم معمولاً به سمت داخل یا بیرون برمی‌گردند. این در چند روز اول زندگی کودک طبیعی است اما اگر بیشتر از آن طول کشید به پزشک بگویید.
-
مردمک یکی از چشم‌های کودک سفید به نظر می‌رسد.
-
چشم‌های کودکتان به نور حساس به نظر می‌رسند و به طور مداوم خشک هستند یا آبریزش دارند.
